Czy Mieszko I miał coś wspólnego z Bolesławcem?

Pod wczorajszym Okruszkiem Historii wywiązała się na ten temat krótka dyskusja, padła też prośba, aby częściej pojawiały się tutaj wątki piastowskie.

Pokaz rycerski podczas Dnia Świętej Jadwigi w Nowogrodźcu (fot. Dariusz Gołębiewski)

Mieszko I był pierwszym historycznie potwierdzonym władcą Polski, władającym naszym krajem w latach 960-992. Przez prawie cały ten czas Śląsk, zamieszkiwany przez kilka rozproszonych plemion, był kontrolowany przez Czechów, jednak w ostatnich latach życia książę Mieszko wdał się z nimi w zwycięską dla siebie wojnę. Dzięki tej wojnie Mieszko przyłączył Śląsk do Polski, przejmując tym samym kontrolę nad strategicznym szlakiem handlowym z Drezna do Krakowa. 

I w tym miejscu można postawić pytanie - czy Bolesławiec wtedy w ogóle istniał?

Nie mamy żadnego źródła pisanego, które mogłoby odpowiedzieć na to pytanie. Nasze miasto na kartach historii pojawia się dopiero na przełomie XII i XIII wieku, gdy Śląskiem władał książę Bolesław Wysoki. Był to co prawda dość już odległy potomek Mieszka, ale nie zmienia to faktu, że był jego dziedzicem w linii prostej. 

W 1830 roku ciekawą teorię wysunął za to niemiecki kronikarz dziejów Bolesławca, regionalista Johann Bergemann. Nie informując swoich czytelników, skąd powziął taką informację, twierdził że Bolesławiec założył osobiście właśnie Mieszko I. Według Bergemanna, książę Polan podczas walk z Czechami dotarł w miejsce, gdzie dzisiaj znajduje się nasze miasto, stwierdził że mu się ono podoba i kazał zbudować tam słynne trzy karczmy, strzegące pobliskiej przeprawy przez Bóbr.

W czasach następcy Mieszka, Bolesława Chrobrego, owe karczmy miały zostać rozbudowane, a ich bezpieczeństwa miała strzec niewielka warownia. Podobno to na cześć Chrobrego nowy gród przyjął już wtedy imię grodu Bolesława. 

Opowieści Bergemanna można byłoby włożyć między bajki, co uczynili słusznie kolejni badacze dziejów miasta, ale okazuje się, że chyba jednak było w nich ziarno prawdy. Otóż przy ulicy Topolowej do dziś istnieją wały dawnego grodziska kasztelańskiego, opuszczonego w XIII wieku, gdy nasze miasto zasiedlali stopniowo niemieccy koloniści, a jego centrum przeniesiono w rejony obecnego Rynku.

Najstarsze odnalezione tam przez archeologów przedmioty są datowane już na IX wiek, więc niewykluczone, że grodzisko mogło istnieć nawet na sto lat przed inwazją Mieszka na Śląsk. Z czasów pierwszych władców piastowskich mamy też udokumentowane znaleziska archeologiczne w Bolesławicach i innych okolicznych wioskach. 

Czy więc Bergemann, snując swoje fantazje o początkach Bolesławca, miał jednak trochę racji?

Źródła:

• J. Bergemann, Chronik der Stadt Bunzlau. Dritte Abtheilung, Bunzlau 1831.
• Bolesławiec. Zarys monografii miasta, red. T. Bugaj, K. Matwijowski, Wrocław-Bolesławiec 2001.
• K. Demidziuk, Archiwalia do archeologii Ziemi Bolesławieckiej (do 1945 roku), Wrocław-Bolesławiec 2007.
• E. Dewitz, Geschichte des Kreises Bunzlau, Bunzlau 1885.