Sowieckie pomniki wojenne w naszym powiecie nie zostaną wyburzone

Apel w tej sprawie wystosował prezes Instytutu Pamięci Narodowej.

Sowiecki pomnik wojenny na cmentarzu przy ul. Willowej (fot. Bolec.Info)

Wkrótce po rosyjskiej inwazji na Ukrainę prezes IPN, dr Karol Nawrocki, zaapelował do samorządowców o usunięcie sowieckich pomników wojennych, upamiętniających żołnierzy Armii Czerwonej. W świetle obowiązującego prawa wszystkie pomniki upamiętniające osoby, organizacje, wydarzenia lub daty symbolizujące komunizm lub inny ustrój totalitarny powinny były zostać wyburzone do połowy 2019 roku, co jednak się nie stało - wiele takich obiektów znajduje się do dziś w całej Polsce. 

W naszym powiecie pomniki upamiętniające Armię Czerwoną i jej żołnierzy znajdują się wyłącznie na trzech sowieckich cmentarzach wojennych. Dwie nekropolie znajdują się w Bolesławcu - przy ulicach gen. Nila i Willowej - a trzecia w Nowogrodźcu, przy ul. Asnyka. Zgodnie z punktem trzecim artykułu 5a ustawy o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego (Dz.U. 2018 poz. 1103) wyburzeniom nie podlegają jednak pomniki znajdujące się na cmentarzach. Co za tym idzie, polskie prawo czyni dla takich obiektów wyjątek i nie nakazuje ich rozbiórki. 

Skontaktowaliśmy się w tej sprawie z Urzędem Miasta Bolesławiec oraz Urzędem Miasta i Gminy Nowogrodziec - oba miasta nie planują żadnych rozbiórek na znajdujących się pod ich zarządem cmentarzach Armii Czerwonej. Poprosiliśmy również o opinię prof. Roberta Klementowskiego, autora dwóch publikacji naukowych, traktujących o historii organów Służby Bezpieczeństwa w naszym powiecie:

- W dalszym ciągu obowiązuje ustawa, mówiąca że z procesu dekomunizacji wyłączone są, między innymi, cmentarze - podsumował krótko profesor - Nie reguluje ona takich sytuacji, jak przeniesienie pomnika z innej części terenu na cmentarz, który pierwotnie nie należał do założeń nekropolii, lecz jak sądzę, w tym przypadku prawo dość jednoznacznie wyłącza z ustawy dekomunizacyjnej pomniki z cmentarzy w Bolesławcu i Nowogrodźcu.