Powiat bolesławiecki w oczach Partii

Cztery lata po zakończeniu wojny władze powiatowe, całkowicie zależne od komunistów, sporządziły szereg raportów o bieżącej sytuacji w regionie.

Zniszczona pierzeja zachodnia Rynku, ok. 1950 r. (fot. fotopolska.eu)

Zdecydowanie najważniejszą sprawą, jaką w 1949 roku musiały się zajmować władze, była odbudowa ze zniszczeń wojennych. W raportach przesyłanych do Wrocławia urzędnicy chwalili się chociażby tym, że 20 marca 1949 roku odebrali wyremontowane przedszkole, które niemal natychmiast rozpoczęło działalność. Tylko w pierwszym kwartale 1949 roku zburzono i wywieziono z powiatu 3500 metrów sześciennych gruzu, jednak zagadką pozostaje, gdzie ten gruz trafił. Udało się wyremontować i oddać do użytku szkołę w Różance (dzisiejszy Różyniec), ale poważnym problemem była odbudowa spalonego budynku szkoły w Gromadce, na który władze nie miały pieniędzy. Ważnym zadaniem była odbudowa mostu drogowego na Bobrze (wówczas Bober) w Bolesławcu, ale postępowała ona dosyć wolno. 

W sprawach rolnictwa widoczny był problem słabych gleb. Władzom zależało na kolektywizacji rolnictwa - choć formalnie tak jej nie nazywano - pisząc o ośrodków maszynowych, działalności Państwowych Gospodarstw Rolnych i organizacji "pomocy sąsiedzkiej", kulejącej z powodu słabego zaludnienia niektórych punktów wiejskich oddalonych znacznie od wsi zagospodarowanych. Część osadników uparcie odmawiała płacenia podatku gruntowego. 

Największą grupą wśród rolników byli przybysze z Jugosławii, którzy mieli duże problemy z przystosowaniem się do nowego dla siebie klimatu, ale w większości zdołali się dobrze zagospodarować. Władze wyrażały się o nich wręcz pogardliwie, pisząc że jest to element ciemny, mało uświadomiony politycznie. Sami rolnicy niechętnie odnosili się do ich inicjatyw, jednak komuniści zamiast przyjąć do wiadomości, że nie są mile widziani, tłumaczyli to po swojemu: Należy to tłumaczyć nie wrogim nastawieniem do obecnej rzeczywistości, a po prostu brakiem uświadomienia społecznego i przeważającym analfabetyzmem wśród ludności remigracyjnej. 

Co ciekawe, już w 1949 roku obserwowano zacieranie się różnic między osadnikami z różnych regionów, choć nadal były widoczne spory na tle gospodarczym między przybyszami z Jugosławii i Kresów Wschodnich. Zwracano uwagę na konieczność radiofonizacji wsi i częstszych wizyt kina objazdowego, co miało zwiększyć poziom kulturalny i intelektualny rolników oraz ich rodzin. 

Stopniowo poprawiała się aprowizacja. Nie było już problemów z dostępem do chleba, ale w kwietniu mięso podrożało o 10-40 złotych za kilogram, aby dorównać do średniej cen w województwie. Poważnym problemem był fakt, że miejscowa rzeźnia nie posiadała chłodni, więc produkowane tam mięso musiało być niezwłocznie sprzedawane. Przez cały rok w sklepach szczególnie brakowało właśnie mięsa oraz cukru. 

W połowie 1949 roku komuniści chełpili się, że wszyscy mieszkańcy powiatu są zatrudnieni, a jeśli ktoś szuka pracy, to wyłącznie osoby zmieniające miejsce zatrudnienia. Wciąż wakowało kilkaset stanowisk pracy w różnych zakładach przemysłowych, takich jak cementownia Podgrodzie w Raciborowicach czy Kopalnie Glinki Białej w Nowogrodźcu. 

Pod względem religijnym niemal wszyscy mieszkańcy powiatu deklarowali się jako rzymscy katolicy, przy czym była widoczna niewielka grupa ewangelików. Niemal wszyscy Niemcy zostali już przymusowo wysiedleni, bowiem wiosną 1949 roku w powiecie było ich już tylko 639. Kłamstwem były zapewnienia władz powiatowych, że Akcja usuwania śladów niemczyzny została już całkowicie zakończona, ale wszystkie miejscowości nosiły już oficjalne, polskie nazwy. 

Źródło: Archiwum Państwowe we Wrocławiu Oddział w Bolesławcu, akta Starostwa Powiatowego w Bolesławcu, sygn. 2.