Tadek Jasiński za Mariana Buczka

Wojewoda dekomunizuje ulicę w Bolesławcu. Zamiast więźnia II RP - nastoletni bohater z Grodna.

Mariana Buczka zastąpi Tadek Jasiński (fot. Bernard Łętowski)

Nasza Rada Miasta miała rok czasu na zmianę nazwy ulicy Buczka, ale nie zajęła się tą sprawą, więc uczynił to Wojewoda Dolnośląski Paweł Hreniak, który właśnie  zaprezentował nowe nazwy ulic na Dolnym Śląsku, które zostaną nadane na mocy ustawy dekomunizacyjnej. Bolesławca dotyczy tylko jedno z jego zarządzeń. Wskutek ustawy o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy jednostek organizacyjnych, jednostek pomocniczych gminy, budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz pomników zamiast ulicy Mariana Buczka będziemy mieli ulicę Tadka Jasińskiego.

Dlaczego nasi radni nie zajęli się sprawą, skoro kilkakrotnie przypominał im o tym wojewoda? Nie wiemy, Przewodniczący rady, Jarosław Kowalski, nie odbierał od nas telefonów i nie udało nam się uzyskać takiej informacji. A nasi radni mogli przecież uczynić patronem ulicy kogoś związanego z Bolesławcem. 

- Wojewoda Dolnośląski oprócz pism przypominających o obowiązku apelował też, by gminy upamiętniły osoby związane z danym terenem. W przypadku Bolesławca do Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu nie wpłynęły żadne prośby czy propozycje związane z upamiętnieniem konkretnej osoby ​- poinformowała Bolec.Info  Sylwia Jurgiel, rzecznik prasowy Wojewody Dolnośląskiego

Dlaczego akurat tego patrona zaproponowano zamiast Buczka? Wojewoda zdecydował, że przy nadawaniu nowych nazw ulic weźmie pod uwagę przede wszystkim postaci czy formacje wojskowe związane z walkami o niepodległość Polski. 

Tadek Jasiński to trzynastolatek, który bronił Grodna podczas ataku ZSRR na Polskę w roku 1939. W czasie sowieckiego ataku rzucił koktajl Mołotowa na nacierający czołg sowiecki, jednak zapomniał go zapalić. Schwytany przez Sowietów, został skatowany i przywiązany jako żywa tarcza do czołgu. Odbity przez Polaków, zmarł 21 września 1939 roku na rękach matki. W 2010 r. jego imię nadano ulicom w Sochaczewie, Kędzierzynie-Koźlu oraz w Białymstoku.

Postanowieniem Prezydenta RP z dnia 14 września 2009, za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Marian Buczek zginał 11 dni przed śmiercią Jasińskiego, choć był o 30 lat starszy. Zastrzelili go w nocy z 9 na 10 września 1939 roku pod Ożarowem Mazowieckim Niemcy. To polski działacz socjalistyczny i komunistyczny. Członek kolejno Polskiej Partii Socjalistycznej, PPS-Opozycji, Komunistycznej Partii Polski. Był żołnierzem Legionów Polskich w latach 1915–1917 i tam dosłużył do stopnia podporucznika. Po odmowie złożenia przysięgi na wierność cesarzowi Niemiec zdezerterował z wojska. Był organizatorem i uczestnikiem szeregu akcji zbrojnych na terenie Lubelszczyzny, m.in. likwidacji komisarza austro-węgierskiej policji politycznej w Lublinie – Terleckiego. W XX-leciu międzywojennym kilkakrotnie był skazany na wieloletni pobyt w więzieniu za antypaństwową działalność komunistyczną. W 1935 odmówił zrzeczenia się obywatelstwa polskiego w zamian za propozycję wcześniejszego zwolnienia z więzienia i wyjazdu do ZSRR. Przesiedział w aresztach i więzieniach II Rzeczypospolitej 16 lat; był więźniem politycznym o najdłuższym stażu więziennym w II RP.

Powyższa notka o Buczku jest oparta na Wikipedii. Tak charakteryzuje tę postać Instytut Pamięci narodowej: https://ipn.gov.pl/pl/aktualnosci/polityka/zmiany-nazw-ulic/nazwy-ulic/nazwy-do-zmiany/36802,ul-Buczka-Mariana.html

W lutym tego roku pisaliśmy o męskiej dominacji w nazwach ulic w Bolesławcu w tekście Miasto mężczyzn. W Bolesławcu niecałe dwa procent ulic nosi imiona znanych kobiet i dekomunizacja ulic mogłaby być motywem do zmiany. W tekście tym Anna Bober-Tubaj, historyk i dyrektorka Muzeum Ceramiki w Bolesławcu powiedziała: Stoję na stanowisku, że powinniśmy honorować nazwami ulic osoby ważne dla lokalnej historii i społeczności. Można by było pomyśleć w Bolesławcu o ulicy Stefanii Tajcher.

Stefania Tajcher to nauczycielka, która w czasie wojny nauczała tajnie, w 1941 r. została aresztowana przez Gestapo a potem trafiła do obozu w Ravensbrück, gdzie była poddawana nieludzkim eksperymentom medycznym. W 1945 roku przybyła do Bolesławca i natychmiast przystąpiła do organizacji oświaty. Już we wrześniu miała 17 uczniów a miesiąc później 58. Miejscem, gdzie odbywały się pierwsze lekcje był gmach po niemieckiej szkole zawodowej przy ul. Komuny Paryskiej (dziś Zespół Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych). Stefania Tajcher pracowała jako czynny nauczyciel języka niemieckiego do 1959 r. Zmarła 20 listopada 1975 r.

Radnym niestety zabrakło roku, aby uhonorować choćby Stefanię Tajcher. 

Według listy nazw ulic do zmiany przygotowanej przez IPN w Bolesławcu zmianie ulegnie prawdopodobnie także nazwa ulicy II Armiii Wojska Polskiego. Na jaką? Na razie nie wiadomo, bo wojewoda nie podaje swoich propozycji zmian dopóki nie zaopiniuje ich pozytywnie Instytut Pamięci Narodowej. W sumie na Dolnym Śląsku będą prawdopodobnie zmienione 52 nazwy ulic. Na razie wojewoda podjął decyzje dotyczące 19 z nich.

WAŻNE:
Zgodnie z ustawą zmiana nazwy dokonana na jej podstawie nie ma wpływu na ważność dokumentów zawierających nazwę dotychczasową. Pisma oraz postępowania sądowe i administracyjne w sprawach dotyczących ujawnienia w księgach wieczystych oraz uwzględnienia w rejestrach, ewidencjach i dokumentach urzędowych zmiany nazwy dokonanej na podstawie ustawy są wolne od opłat.

Co myślicie o decyzji wojewody i zaniedbaniu radnych?