Co łączy Putina ze Stalinem?

Rosyjskie działania militarne i propagandowe wobec Ukrainy łudząco przypominają nie tak odległe wydarzenia z okresu kampanii wrześniowej.

Panorama Lwowa (fot. Dariusz Gołębiewski)

Jak chyba wszyscy już wiemy, dzisiaj nad ranem putinowska Rosja rozpoczęła pełnowymiarową inwazję na Ukrainę. Wojna trwa, a starcia toczą się nie tylko na frontach, gdyż Moskwa wytacza też ciężkie działa na polu propagandy. I ma w tym niemałe doświadczenie, wszak także w tym zakresie odziedziczyła bardzo wiele po dawnym Związku Sowieckim. To, jak Kreml dzisiaj prezentuje światu - oraz własnemu społeczeństwu - naród ukraiński oraz samą Ukrainę, w historii nie jest czymś zupełnie nowym, gdyż we wrześniu 1939 roku Sowieci w bardzo podobny sposób kreowali obraz Polski. Również w naszym społeczeństwie od lat są obecne liczne antyukraińskie głosy, które teraz mogą być ochoczo wykorzystywane przez putinowskich propagandystów. A więc do rzeczy.

1. Gdy 17 września 1939 roku Armia Czerwona napadała na Polskę, Kreml twierdził, że wkracza na nasze terytorium tylko w celu zapewnienia bezpieczeństwa ludności "Zachodniej Białorusi" oraz "Zachodniej Ukrainy". Agresja na nasze państwo również była prezentowana jako swojego rodzaju "misja pokojowa" czy wręcz "stabilizacyjna". Wczoraj wieczorem o "zapewnienie bezpieczeństwa" cywilom wobec rzekomej "ukraińskiej agresji" do Kremla zwróciły się władze separatystycznych "republik" na wschodzie Ukrainy. Dzięki temu Rosja może znów twierdzić, że tylko "zapewnia bezpieczeństwo" biednym cywilom. 

2. Po wrześniu 1939 roku w okupowanej przez Sowietów części Polski istniały dwa odpowiedniki obecnych "republik ludowych" - Zachodnia Ukraina i Zachodnia Białoruś. Podobnie jak obecni separatyści, ich narzuceni przez Armię Czerwoną liderzy, "wybrani" w sfałszowanym i przymusowym głosowaniu powszechnym, deklarowali przyjaźń i współpracę z ZSRR, a po kilkunastu dniach poprosili Stalina o włączenie ich terytoriów w skład jego państwa. Bardzo podobne rzeczy dzieją się aktualnie w Donbasie.

3. Wkraczając w 1939 roku do Polski, Sowieci rozgłaszali, że nasz kraj właściwie przestał istnieć. Polska była prezentowana w sowieckiej propagandzie jako kraj kapitalistycznego ucisku, w którym obszarnicy prześladują mniejszości narodowe, a zwłaszcza Ukraińców i Białorusinów. Dziś z kolei Putin podważa odrębność narodu ukraińskiego, neguje ukraińskie tradycje państwowe oraz określa władze Ukrainy jako rzekomo "faszystowskie" i prześladujące rosyjskojęzyczną mniejszość. Propagandyści Putina deprecjonują i demonizują obraz Ukrainy i Ukraińców w zasadzie tak samo, jak propagandyści Stalina demonizowali obraz Polski i Polaków.

4. "Ukraina to sztuczne państwo bez historii, naród ukraiński to tylko odłam narodu rosyjskiego" - tego rodzaju bzdury, głoszone obecnie przez Putina i jego popleczników, są obecne w polskim Internecie już od wielu lat. W rzeczywistości historia Ukraińców, do początku XX wieku zwanych Rusinami, sięga wczesnego średniowiecza. Obecna Ukraina jest kulturową spadkobierczynią dawnej Rusi Kijowskiej, a w okresie nowożytnym Kozacy zaporoscy tworzyli złożone struktury władzy na rozległych obszarach Dzikich Pól, ulegając dopiero agresji ze strony carycy Katarzyny. Kultura ukraińska jest bardzo silnie związana z tamtejszą ludowością i wydała wielu wybitnych twórców, takich jak Taras Szewczenko, Iwan Franko czy Łesia Ukrainka. Pod koniec I wojny światowej powstała Ukraińska Republika Ludowa, rozbita przez bolszewickich najeźdźców. Obecne państwo ukraińskie istnieje nieprzerwanie od 1991 roku. W historii narodu ukraińskiego zawiera się wiele ważnych wydarzeń, takich jak chrzest Rusi, najazd tatarski, powstania kozackie, rozwój spółdzielczości ukraińskiej na początku XX wieku, sztucznie wywołany przez Stalina Wielki Głód (Hołodomor) czy ruch niepodległościowy w latach osiemdziesiątych XX wieku. Warto dodać, że Ukraińcy i Rosjanie rzeczywiście są blisko spokrewnionymi narodami, w większości wyznania prawosławnego, ale różnią ich języki, kultura, historia po rozpadzie Rusi Kijowskiej, tradycje, obyczaje i mentalność. 

5. Wołyń. Bardzo często w licznych komentarzach na temat Ukraińców przypominane jest banderowskie ludobójstwo, dokonane na Kresach Południowo-Wschodnich II RP w latach 1943-1945. Było to niewątpliwie ludobójstwo wyjątkowo okrutne, a władze Ukrainy popełniły wielki błąd, utrudniając chociażby ekshumacje ofiar tej rzezi w ostatnich latach. Tym niemniej banderyzm nie jest na Ukrainie oficjalną ideologią, nie jest nawet popierany przez większość Ukraińców, którzy w przeważającej swej masie przejawiają dużą sympatię wobec Polaków. Postrzeganie historii stosunków polsko-ukraińskich wyłącznie przez pryzmat Wołynia jest skrajnie niewłaściwe, zwłaszcza że Polacy też mają swoje winy wobec Ukraińców. Pod koniec 1920 roku oddaliśmy Ukrainę na łaskę Sowietów, łamiąc tym samym polsko-ukraińską umowę warszawską z kwietnia 1920 roku i dopuszczając się jawnej zdrady wobec sojusznika. W tym momencie wszelkie zaszłości historyczne należy odłożyć do rozpatrzenia na czas pokoju i nie rozpowszechniać nieprawdziwego wizerunku Ukraińca jako krwiożerczego rezuna, który chce mordować wszystkich Polaków wokół siebie - Kremlowi na takim postrzeganiu Ukraińców bardzo będzie teraz zależało.