Zofia Tarasiewicz z nagrodą im. Oskara Kolberga

Wyróżnienie przyznawane przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego dla bolesławianki.

Zofia Tarasiewicz (fot. Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze)

Komisja konkursowa Nagrody im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej” wyłoniła w trakcie procedury przeprowadzonej zgodnie z regulaminem konkursu, laureatów tegorocznej, 45. Edycji. Wyróżnienie przyznawane przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego zostanie wręczone wybitnym przedstawicielom środowiska kultury tradycyjnej podczas uroczystej gali, która ze względu na panującą epidemię, odbędzie się w późniejszym terminie.

Nagroda, której patronem jest Oskar Kolberg – etnograf, folklorysta, kompozytor – została ustanowiona w 1974 roku i jest przyznawana w sześciu kategoriach: w dziedzinie twórczości artystycznej indywidualnej (sztuk plastycznych, literatury ludowej, muzyki instrumentalnej, śpiewu, tańca), kapel i zespołów folklorystycznych, w dziedzinie działalności badawczej, dokumentacyjnej, animacji i upowszechniania kultury ludowej. Wyróżnienia honorowe są przyznawane instytucjom i organizacjom szczególnie zasłużonym dla rozwoju i popularyzacji polskiej sztuki ludowej i folkloru.

Wśród laureatów 45. edycji Nagrody im. Oskara Kolberga jest Zofia Tarasiewicz – śpiewaczka ludowa, popularyzatorka dziedzictwa górali czadeckich, obrzędowości, plastyki i tradycji kulinarnych.

Jej kandydaturę do nagrody zgłosiło Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze. Ja informuje na stronie Muzeum Henryk Dumin, bolesławiecka śpiewaczka jest trzecim indywidualnym laureatem tego prestiżowego wyróżnienia w jego 45-letniej historii, reprezentującym ziemie zachodniej Polski.

Na stronie Muzeum czytamy:

Zofia Tarasiewicz należy aktualnie do najwybitniejszych ludowych śpiewaczek na Dolnym Śląsku. Jej aktywność w dziedzinie popularyzacji tradycji górali czadeckich trwa nieprzerwanie od 1984 roku.

Jako dziecko przejęła zarówno repertuar, jak i styl wykonawczy od starszego pokolenia. Była ulubioną wnuczką – Michała Irskiego (ze strony matki). Jemu właśnie zawdzięcza większość pamiętanych do dziś pieśni. Cieszył się on w środowisku wielką estymą. Był zasłużony w walkach o niepodległość prowadzonych przy boku Marszałka Piłsudskiego na Bukowinie pod koniec I wojny światowej.

Podczas występu na festiwalu kazimierskim w 2001 roku przedstawiła jedną z najstarszych pieśni polskiego obszaru kulturowego – Jeliń – towarzyszącą pradawnemu tańcowi obrzędowemu na obudzenie wiosny. M.in. za wykonanie tego utworu została po raz drugi w życiu laureatką Baszty – najwyższej nagrody Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym. Regularnie współpracuje z instytucjami kultury na terenie kraju i za granicą– muzeami, domami kultury będąc aktywną nie tylko w dziedzinie śpiewu, ale również plastyki obrzędowej (pisanki), tradycji kulinarnych i wszelkich działań chroniących międzypokoleniowy przekaz tradycji.

Wywodzi się z rodziny górali czadeckich, która przybyła na Dolny Śląsk w 1946 roku z nieistniejącej obecnie wioski Dunawiec w północnej części Bukowiny (obecnie Ukraina). Jest wnuczką Michała Irskiego, pełniącego funkcję osobistego ordynansa Marszałka Józefa Piłsudskiego od którego otrzymał za zasługi Medal Niepodległości przechowywany do dziś przez rodzinę Artystki. On to wraz z braćmi nauczył Zofię śpiewać pieśni rekruckie, ballady, kolędy, pieśni obrzędowe, sieroce i miłosne. Z dziadkiem łączyła artystkę bliska więź, aż do Jego śmierci w 1980 roku.

Prowadzi współpracę z instytucjami muzealnymi – w Muzeum Etnograficznym w Warszawie prezentowała tradycyjne wypieki chlebowe, a Jej bukowińskie pisanki przyjęto do zbiorów Schlesisch-Oberlausitzer Dorfmuseum w Markersdorf (Niemcy) i Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze. Wraz z rodzicami współpracowała przy realizacji wystawy muzealnej Pamiątki wędrówki (1999, 2000 r.) w Muzeum Karkonoskim w Jeleniej Górze i Muzeum Etnograficznym we Wrocławiu. Dokumentacja pieśni Zofii Tarasiewicz znajduje się w archiwach Instytutu Sztuki PAN, II Programu Polskiego Radia w Warszawie i Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze. Niektóre opublikowane zostały m.in. w serii Muzyka Źródeł – cz.26, pt. Dolny Śląsk (2008 r.) oraz w wydawnictwie fonograficznym Muzeum Narodowego we Wrocławiu towarzyszącym publikacji pt. Mom jo skarb… (2009 r.) poświęconej tradycjom na Dolnym Śląsku.

Śpiewaczka jest laureatką Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu. Dwukrotnie otrzymała najwyższą nagrodę festiwalu Basztę – w 1996 i 2001 roku oraz I nagrodę w 2018 roku. W 2019 roku została zaproszona do solowych występów przez Narodowe Forum Muzyki we Wrocławiu podczas cyklu koncertów pt. Pieśni z lasów i pól w ramach Międzynarodowego Festiwalu Wratislavia Cantans.

Corocznie, począwszy od 1984 roku, uczestniczyła w regionalnych konkursach tradycji jako solistka-śpiewaczka oraz autorka  bukowińskich pisanek. Jest laureatką Spotkań z Folklorem w Jeleniej Górze, konkursów: Mała Wielkanoc, Kolędnicy, Święto Chleba. Brała udział m.in. w najstarszym festiwalu tradycji w Europie – Teesside International Eisteddfod w Middlesbrough (Wielka Brytania, 1997 r.), Międzynarodowych Festiwalach Górali Czadeckich w Jastrowiu, Bonyhad (Węgry), Kimpolungu Mołdawskim (Rumunia) i Czerniowcach (Ukraina). W 2016 roku była specjalnym gościem Międzynarodowego Festiwalu Folkloru Oblicza Tradycji w Zielonej Górze. W latach dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia uczestniczyła w realizacji programu Jana Pospieszalskiego Swojskie klimaty. Wzięła również udział w realizacji filmu Śpiewaczki ze Zbylutowa poświęconego kulturze górali czadeckich z wioski Zbylutów w gminie Lwówek Śląski (reż. Ignacy Dumin, prod. OKiS Wrocław, 2016 r.).

Zofia Tarasiewicz pozostaje jedną z pierwszych śpiewaczek wywodzących się z górali czadeckich, które swoją indywidualnością i wysokim poziomem wokalnym zwróciły uwagę na niezwykle bogate zasoby dawnego repertuaru pieśniowego, przechowywane w pamięci tej grupy. Zgodnie z zaleceniami ratyfikowanej w 2011 roku przez Rząd RP Konwencji z 2003 roku, w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego, Jej twórczość jest dokumentowana i promowana jako cenne zjawisko narodowej kultury.