Gdzie mógłbyś zjeść, gdybyś cofnął się w czasie o dwieście lat?

Co pewien czas mogliście przeczytać o restauracjach, które działały w Bolesławcu na przestrzeni ostatnich stu lat. Tym razem cofniemy się w czasie jeszcze dalej, bo do 1829 roku.

Pierzeja wschodnia Rynku w Bolesławcu przed 1945 rokiem (fot. polska-org.pl)

Założmy, że mamy wehikuł czasu i przenosimy się do 1829 roku, jakimś cudem dysponując pieniędzmi, jakimi się wtedy posługiwano. Trafilibyśmy do miasta, które zaledwie 16 lat wcześniej znajdowało się pod francuską okupacją i którego mieszkańcy na dźwięk takich słów, jak Francuz czy Napoleon, reagowali zapewne podobnie, jak bohaterowie serialu "1670" na wzmiankę o Szwedach - spluwali za siebie z pogardą. Paradoksalnie inaczej traktowano język francuski, ponieważ w całej Europie to nadal był język elit - błyśnięcie paroma francuskimi zwrotami przy stole mogłoby być bardzo mile widziane.

Najmocniejszą pozycję miała z całą pewnością gospoda Pod Trzema Wieńcami, w miejscu której znajduje się dzisiejsza Oleńka - nie bez powodu na jej elewacji można zobaczyć trzy charakterystyczne wieńce. Gospoda mogła reklamować się nie tylko dobrym jedzeniem, ale też udokumentowaną historią sięgającą połowy XV wieku. W 1829 roku zawiadywał nią niejaki Ernst Traugott Seiffert, mający dwóch poważnych konkurentów - Johanna Gottfrieda Matthaia z gospody Pod Złotym Aniołem i rzeźnika Friedricha Wilkego z gospody Książę Blücher, do niedawna znanej jako Trzy Lipy. Oba lokale był notowane w źródłach już w I połowie XVI wieku. 

Podobnej historycznej renomy nie miała jeszcze nowa restauracja Pod Czarnym Orłem, która otworzyła się zaledwie 20 lat wcześniej na Zoll Gasse (dzisiejsza ul. Prusa), ale jej atutem reklamowym było to, że w grudniu 1812 roku zatrzymał się tam sam Napoleon, uciekający właśnie po przegranej wojnie z Rosją. W granicach miasta znajdowała się jeszcze restauracja Następca Tronu Prus, a na przedmieściach działało jeszcze kilka kolejnych.

Jedną z nich była gospoda Pod Trzema Koronami na Górnym Przedmieściu, którą od 1810 roku zarządzał żydowski karczmarz, Salomon Stahl. Stahl przejął restaurację tuż po tym, jak Żydzi dostali prawo do swobodnego osiedlania się i zakładania swoich interesów w śląskich miastach. Na Dolnym Przedmieściu ciekawym lokalem była gospoda Pod Złotą Gwiazdą, która wraz z Trzema Wieńcami i nieistniejącym już Czerwonym Jeleniem miała kontynuować tradycje trzech karczm z czasów Mieszka I, od których miała się zacząć historia Bolesławca. 

Gospody były przeznaczone dla najbogatszych mieszczan i podróżnych, a dla biedniejszych ofertę miały aż 23 szynki, z których najbardziej znanym była Piwnica Ratuszowa, od XVI wieku urzędująca w dzisiejszym Pałacu Ślubów. Dramatyczną historię miał za sobą szynk Gottlieba Altmanna z 1740 roku przy Bramie Mikołajskiej (dzisiaj znajduje się tam przedszkole Jacek i Agatka), który podczas - tfu! - francuskiej okupacji został podpalony przez okupantów. Podobną historię miał szynk pocztowca Gottfrieda Troedela przy Bramie Dolnej (niedaleko obecnych Term), który właśnie przejął interes od swojego szwagra - Francuzi (tfu!) zrównali cały lokal z ziemią.

Zazwyczaj szynki nie miały za sobą długiej historii, więc wiemy w zasadzie tylko tyle, że istniały, gdzie mniej więcej się znajdowały i kto nimi zarządzał.

Gdybyśmy chcieli napić się wina, mielibyśmy do dyspozycji 14 lokali, mających prawo jego serwowania. Większość z nich znajdowała się przy Rynku i tylko jeden znajdował się poza murami miejskimi - szlachetny trunek można byłoby wypić w Domu Strzeleckim, znajdującym się naprzeciwko dzisiejszej kaplicy zielonoświątkowców. Nie wiadomo jednak, czy wino nie było tam zastrzeżone tylko dla miejskich strzelców, ale z całą pewnością można było je spożywać wyłącznie po godzinach... 

Niestety, nie jest znane menu jakiejkolwiek bolesławieckiej gospody, szynku czy winiarni z tamtego okresu, więc trudno powiedzieć, co dokładnie było tam serwowane, a tym bardziej w jakich cenach. Część gospód oferowała płatne noclegi, co było bardzo dobrą opcją dla podróżnych, a restauratorom zapewniało dodatkowe zyski. Poszczególne lokale często przechodziły z rąk do rąk, sprzedawane co kilkadziesiąt lat kolejnym właścicielom, ale niejednokrotnie były to też rodzinne interesy, przekazywane z pokolenia na pokolenie lub ofiarowywane bliskim krewnym. 

Wszystko to wiemy dzięki pracy badacza historii zachodniej części Dolnego Śląska, Johanna Bergemanna, który w pierwszej części swojej Chronik der Stadt Bunzlau, wydanej w 1829 roku w bolesławieckim wydawnictwie Appunów, zawarł spis wszystkich bolesławieckich lokali gastronomicznych, często podając co najmniej dwa, trzy zdania na temat ich historii. Ta część jego kroniki to pierwszy w historii "przewodnik" po Bolesławcu, podający skrótowe informacje o najważniejszych zabytkach, restauracjach, poczcie, cechach i wielu innych rzeczach, które warto było wiedzieć, przebywając w naszym mieście w 1829 roku. 

Dzięki Okruszkom Historii możecie dowiedzieć się też, gdzie można było zjeść tuż przed II wojną światową, a także w czasach osadnictwa i w latach osiemdziesiątych oraz dziewięćdziesiątych.